نصب خازن موتور تکفاز موضوع این مقاله در کالنجی است که در موتور های مختلف تک فاز مانند دنیام آب، پنکه، موتور های بالا بر و… بسیار پرکاربرد است و از طرفی موتور های تک فاز مرسوم که مورد استفاده است از روش های مختلفی خازن گذاری می شود که گاهاً باعث سردرگمی در نحوه نصب خازن موتور تکفاز می شود که در این آموزش میخواهیم با هم نحوه قرار گیری خازن در موتور های تک فاز را در حالت های مختلف یاد بگیریم.
در آموزش های گذشته نحوه تغییر دور موتور تک فاز را یاد گرفتیم و در این آموزش نصب خازن در موتور های تک فاز را مورد بررسی قرار می دهیم.
فهرست مطالب
نصب خازن موتور تکفاز
قبل از این که خازن گذاری در موتور های تک فاز را یاد بگیریم نیاز است که حداقل انواع موتورهای تک فاز و انواع روش های سیم بندی خازن در موتور تک فاز را یاد بگیریم.
انواع موتور های تک فاز
- موتور یونیورسال
- موتور با قطب چاکدار
- موتور های با فاز شکسته
- موتور های سه فاز تبدیل شده به تک فاز
- موتور های با خازن راه انداز
- موتور های با خازن دایم کار
- موتور های دو خازنه
موضوع بحث ما سه مورد آخر است که در سربندی آن خازن هم مورد استفاده قرار میگیرد، پس جهت یادگیری نحوه سیم بندی خازن در موتور های تک فاز ویدیوی زیر را مشاهده کنید.
موتورهای القايی با خازن راه انداز
تصویر پایین سیم بندی سيم پيچ اصلی و راه انداز را به کمک يک خازن سری شده با سيم پيچ راه انداز نشان میدهد. با محاسبه مقدار مناسب ظرفيت خازن می توان اختلاف زاويه بين دو جريان را در زمان راه اندازی به ۹۰درجه رساند.
در نتيجه گشتاور راه اندازی چنين موتوری بسيار خوب میباشد. زيرا بيشترين مقدار گشتاور در موتور القايی تکفاز با ايجاد اين زاويه به دست می آيد. بعد از راه اندازی موتور، عبورجريان زياد از خازن باعث سوختن آن میشود به همين خاطر بايد خازن را توسط کليد گريز از مرکز از مدار خارج کرد. با توجه به اينکه از خازن راه انداز جريان زيادی عبور میکند، بايد ظرفيت آن نيز زياد باشد. از طرفی چون اين خازن مدت کوتاهی در مدار است بنابراين میتوان از خازنهای الکتروليتی استفاده کرد، زيرا با در نظر گرفتن ظرفيت خازنهای الکتروليتی، حجم آنها کوچک و قيمتشان ارزان است.
موتورهای القايی با خازن راه انداز مشخصه راه اندازی خوبی داشته و به طور کلی در وسايلی همچون کمپرسورها، دستگاههای چند کاره نجاری و … کاربرد دارند.
موتور القايی با خازن دائم کار
اگر خازن سری شده با سيم پيچ راه انداز طوری محاسبه گردد تا در موقع راه اندازی اختلاف فاز اندک ولی در زمان کار، اختلاف فاز تقريباً ۹۰درجه شود، میتوان خازن را در مدار نگه داشت. در اين صورت مقدار ظرفيت خازن دائم کار نسبت به خازن راه انداز کمتر است و در زمان راه اندازی جريان کمتری از آن عبور میکند. از طرفی چون خازن دائم کار مدت زمان بيشتری بايد در مدار بماند بنابراين خازن الکتروليت برای آن مناسب نيست. لذا خازن اين موتورها از نوع روغنی انتخاب میشود که قيمت آنها گرانتر از خازنهای الکتروليت است. راندمان، ضريب قدرت و گشتاور کار اين موتورها در حالت کار بسيار خوب است.
به دليل اينکه سيم پيچ راه انداز از مدار خارج نمی شود در نتيجه سيم پيچ اصلی و راه انداز را در اين موتورها مانند هم در نظر میگيرند و هر کدام نصف شيارهای استاتور را اشغال میکنند.
از خصوصيات خوب اين موتورها سر و صدای کم در زمان کار میباشد ضمن آنکه با تغيير ولتاژ سرعت شان قابل کنترل است. به همين خاطر در وسايلی همچون پنکه، ماشين لباسشويی خانگی و هر جايی که تغيير بار در نقطه کار نداشته باشيم، مناسب است.
موتورهای القايی دو خازنی (خازن راه انداز و دائم کار)
اگر در موتور القايی از هر دو خازن دائم کار و راه انداز مانند تصویر زیر هم زمان استفاده شود، موتور را دو خازنی میگويند.
همانطور که در بخشهای پيشين به آن اشاره شد خازن راه انداز از نوع الکتروليتی و با ظرفيت زياد میباشد در حالی که خازن دائم کار از نوع روغنی و دارای ظرفيت کم است.
در ابتدای راه اندازی موتور، هر دو خازن با هم موازی بوده و با سيم پيچ راه انداز به طور سری در مدار قرار میگيرند ولی پس از رسيدن دور موتور به ۷۵درصد دور نامی به وسيله کليد گريز از مرکز، خازن راه انداز از مدار خارج می شود و تنها خازن روغنی در مدار باقی میماند. به دليل وجود اين دو خازن، اين نوع موتورها هم دارای مشخصه گشتاور راه اندازی خوب میباشند و هم در زمان کار آرام و بی صدا کار میکنند. در اين موتورها سيم پيچ اصلی و راه انداز شبيه يکديگر در نظر گرفته میشود. اين موتورها غالباً جزء موتورهای صنعتی محسوب می شوند و در وسايلی مانند ماشين لباسشويی صنعتی، يخچال های صنعتی، موتورهای بالابر و … کاربرد دارند.
طریقه نصب خازن در هواکش تک فاز سه سیم
در ویدیوی زیر نحوه سیم بندی خازن در هواکش تک فاز را خدمت تان توضیح دادیم.
این حالت سیم بندی برای پمپ های خانگی که اغلب از نوع سه سیم است هم صدق می کند.
پیدا کردن سر سیم مشترک در هواکش تکفاز
بین این سه رشته سیم که از موتور خازن شده، دو به دو مقاومت سیم را اندازه گیری میکنیم؛ جفت سیمی که مقاومتش بیشتر بود سرهای سیم پیچ اصلی و کمکی است و یک رشته سیم باقی مانده سیم مشترک است.
نحوه پیدا کردنش را در تصویر زیر مشاهده میکنیدک
نقشه سیم بندی خازن در هواکش تکفاز
در تصویر زیر نحوه سیم بندی خازن را مشاهده می کنید. پس از پیدا کردن سیم مشترک مانند تصویر زیر سیم بندی کنید:
سلام ممنون بابات آموزشتون
من یه موتور با 5 سیم همراه با خازن دارم سیم زردو سفید 52.9 اهم وسیم زردوآبی 52.9 اهم وسیم قرمز مشکی 13.1 اهم وآبی وسفید 0.1 اهم داره می تونید راهنمایی کنید من چطوری سیم هارو به خازن وبرق وصل کنم در ضمن موتورم چپگرد و راستگرد هست ممنون بابت تمامی زحماتتون
سلام
برای خازن موتور ظرفشویی بجای 3 میکرو میشه از 5 استفاده کرد؟
سلام تا ۱۰ درصد کم و زیاد مشکلی نداره
ولی ۵ میکرو خیر مناسب نیست
سلام استاد خواستم بپرسم برای موتور کولر ۲۸۰۰ یا همون ۱/۸ چه خازنی مناسب هست
سلام. لطفا راهنمایی کنید آیا برای الکتروموتور تکفاز با خازن دائم میشود بجای ظرفیت ۴۰ از ۴۵ میکرو استفاده کرد؟
سلام و درود تقریباً تا ۱۰ درصد بالا پایین مشکلی نداره میتونید استفاده کنید
سلام جناب مهندس.
وقت بخیر.
آیفون ما تابا هستش TVD-1070I
1_متأسفانه وقتی زنگ میخوره و با استفاده از لمس بازکردن در استفاده میشه، روی مانیتور نشون میده که درب باز شد ولی در باز نمیشه و باید از برنامه خارج بشیم و دوباره لمس بازکردن در رو بزنیم که در باز بشه.
2_خواستم کالیبره صفحه لمسی رو بزنم که شاید درست بشه ولی رمز میخواد و نمیدونم رمز پیش فرض چی هست؟
ممنون میشم راهنمائی کنید
سلام و درود رمزش رو اطلاع ندارم میتونید با خود شرکت تابا در ارتباط باشید
روزتون بخیر خسته نباشید توی سیم پیچی موتور تکفاز چهار تا سر کلاف هست U1 u2 V1 V2 هست که برای سیم پیچ اولیه و ثانویه هست . طریقه نصب سر این کلافها به هم و خازن و سیم فاز و نول را توضیح میدید. به چه صورت به هم متصل میشن.
با تشکر بابک
سلام و درود
داخل همین مقاله نحوه سربندیش رو توضیح دادیم
با عرض سلام و تشکر از زحمات شما اگر جای سیم پیچ اصلی و کمکی در موتور خازن دائم کار اشتباه گرفته شود یعنی جابجا تشخیص داده شود ایا مشکلی پیش می آید و احتمال سوختن موتور هست؟
سلام و درود
بله سیم پیچ کمکی اگه دایم تو مدار باشه میسوزه
سلام نحوه بستن خازن را رو دینام توضیح دهید متشکرم
سلام و درود
نقشه اش رو در همین مقاله گذاشتیم
فقط خیلی متشکرم که بی منت کمکمون میکنین خدا همیشه سلامتتون کنه خیلی متشکرم
سپاسگزارم
ممنون از همراهی شما دوست عزیز
سلام
با توجه به قدرت موتور از طریق مقایسه با موتورهای موجود در بازار می توانید مقدار خازن را پیدا کنید .
مهندس ممنون ، شما خیلی کارت درسته.
سلام استاد
در یک الکتروموتور AC سه تا پارامتر اصلیه ولتاژ، جریان و فرکانس داریم. میخاستم ببینم خازن راه انداز در شروع کدام یکی از این پارامتر ها را افزایش میدهد که باعث شروع حرکت موتور میشود؟ ایا در لحظه اول ولتاژ را از ۲۲۰ ولت به ۴۰۰ ولت میرساند که باعث راه اندازی میشود؟
سلام خازن فرکانس رو جابجا میکنه و باعث گردش موتور میشه
ممنون. اگر توضیح کاملتر خواسته باشم در کجا میتونم مطالعه کنم. چون در اینترنت که سرچ کردم توضیحات کاملی نبود.
سلام و درود به کتاب ماشین های الکتریکی ac هنرستان مراجعه کنید
مطالبتون عالی هستن
واقعا ممنون
مهندس جان
تشکر از آموزش های کاملتون
خدا خیرت بده
ممنون از محبت شما دوست عزیز
خیلی ممنونم
سلام
ما یه موتور کولر داریم که رو دور کند روشن نمیشه و اگه رو دور کند روشن بشه یه حالتی داره که مثلا نمیدونه به کدام سمت بچرخه و احساس میکنی فشار زیادی روی موتور میاد و لرزش داره و حتما باید رو دور تند روشن بشه بعد بیاندازی روی دور کند میشه لطف کنین مشکل و راه حلش رو بگین ممنون میشم
آیا میشه از خازن راه انداز برای شروع استفاده کرد
کولر هم ۵۵۰۰ هست، موتورشم موتوژنه
سلام احتمال زیاد خازن تون مشکل داره
سلام اگر خازن ۷متر از الکتروموتور دورتر نصب شود چه اتفاقی خواهد افتاد.
سلام ۷ متر اتفاقی نمی افته
سلام و عرض ادب
من بین وسایل قدیمی یک هواکش ناسیونال ژاپنی با موتور ماتسوشیتا با مشخصات: 0.2kw_4 POLE_ RATING CONT
50HZ 220V 2.7A 1450RPM CODE M
60HZ 220V 2.3A 1730RPM CODE M
احتمالاچپگردوراستگرد وبدون خازن پیداکردم که چهارسیم مشکی ازآن بیرون آمده، برای امتحان کردن آن و اطمینان از سالم بودنش احتیاج به کمک دارم. ممنون میشم راهنمایی فرمائید…. و اینکه آیا بدون خازن هم کارمیکند؟ یک خازن 10UF نو هم دارم که برای کولربوده…. سپاس…
سلام اگر چهار رشته از موتور بیرون اومده دو رشته مربوط به سیم پیچ کمکی و دو رشته مربوط به سیم پیچ اصلی هست که باید با مولتی متر دو به دو اندازه گیری کنید اونی که مقاومت بیشتر سیم پیچ کمکی و اونی که مقاومتش کم تره سیم پیچ اصلی هست و وقتی که سیم پیچ اصلی و کمکی رو در آوردین طبق آموزشی که در مقاله بالا گذاشتیم خازن رو بهش اضافه کنید و تست گیرید
سلام وعرض ادب پمپ یک ونیم اسب شنتور استربم نو صدوده متری خریدم که تابلو (کلیدوخازن)نداشت ناچارا ازکلید پمپ قبلی که سوخته بود که اونم یک ونیم اسب بود استفاده کردم بعداز ده دقیقه تا یک ربع فیوز فشنگی میپره وپمپ خاموش میشه سیم مس سه درچهار بک تکه تاته چاه نو گرفتم فرقی نکرد ایا خازن ظعیفه یا مشکل پمپ هست باسپاس از راهنماییتون
سلام باید جریان پمپ اندازه گیری بشه چند امپر میکشه و فیوز هم چک بشه چند امپره
تشخیص سیم های خروجی سیم پیچ پنکه رومیزی للطفا