آموزش برق ساختمان, آموزش برق صنعتی, مقالات برق, ویدیو های آموزش برق

تفاوت سیم فاز و نول در برق – منشاء سیم نول کجاست؟

تفاوت سیم فاز و نول

تفاوت سیم فاز و نول نیز یکی از مواردی است که هر کسی که میخواهد با برق و سیم کشی ساختمان سر و کار داشته باشد باید بداند ما در این مقاله تفاوت سیم فاز و نول را به صورت ساده بررسی میکنیم و به شما خواهیم گفت دقیقاً تفاوت سیم فاز و نول چیست؟ و منشأ این تفاوت را خواهیم دانست، هم چنین در این مقاله به شما می گوییم که تفاوت سیم فاز و نول در کجا و چگونه اتفاق می افتد.

تشخیص دادن سیم فاز و نول از یکدیگر

شاید شما با فاز متر کار کرده باشید یا شاید کار نکرده اید اگر از فاز متر استفاده کرده اید حتماً سیم فاز را از نول تشخیص داده اید پس اگر می دانید که کار با فاز متر چگونه است لطفاً به قسمت بعدی مقاله بروید چون ما در این قسمت کار با فاز متر را تو ضیح خواهیم داد.

برای این که در برق بتوانیم فاز را از نول تشخیص دهیم به ابزاری به نام فاز متر نیاز داریم فاز متر در الکتریکی ها موجود است، خوب برای تشخیص فاز از نول در پریز های برق سر فاز متر را در یکی از سوراخ های پریز قرار می دهیم و سر انگشت شست مان را به ته فاز متر می چسبانیم اگر لامپ فاز متر روشن شد یعنی آن سیم فاز است و اگر فاز متر روشن نشد چند احتمال وجود دارد:

  1. سوراخی از پریز که فاز متر در آن است سیم نول است
  2. پریز برق دار نیست 
  3. فاز متر خراب است

تفاوت سیم فاز و نول در چیست؟

همان طور که شما هم می دانید در برق (تک فار) به دو رشته سیم نیاز داریم  که همان فاز و نول هستند این دو همیشه در برق مکمل یک دیگر هستند؛ یعنی یکی از سیم ها برق در آن است  که همان سیم فاز است و سیم دیگر، برق را بر می گرداند که همان سیم نول است، سیم نول فقط سیم فاز را کامل می کند مانند یک جفت، و برقی در آن نیست، می توان آن را در روز لمس کرد ولی در شب این کار را نکنید چون یک برقی حدود 70 ولت از آن عبور میکند که به آن برگشت فاز می گویند (توضیح برگشت فاز کمی کسل کننده و تخصصی است که از آن صرف نطر می کنیم ) و همانطو طور که در بالا گفتیم برای تشخیص دادن سیم فاز و نول از فاز متر استفاده می کنیم.

منشأ تفاوت سیم فاز و نول در  برق از کجاست؟

 

تفاوت سیم فاز و نول

برای این که بدانید منشأ سیم نول در برق هایی که ما مصرف می کنیم کجاست، به تصویر بالا تو جه کنید، همان طور که می بینید سیم نول از مرکز سه سیم فاز به وجود می آید، شاید یک سوال در ذهن تان مطرح شود که چرا سیم نول وقتی که با سیم فاز وصل است برق دار نمی شود وبی خطر است؟ خوب این قانون بر می گردد به هندسه، وقتی سه سیم فاز با زاویه اختلاف فاز 120 درجه(سیم های آبی در تصویر) کنار هم باشند مرکز آنها خنثی یا صفر می شود که در مرکز سه فاز یک سیم خارج می شود و از آن به عنوان نول استفاده می کینم.

تا حالا به ترانسفورماتور های تو محله ها تون توجه کردید؟ این ترانس ها فقط 3 رشته ورودی دارند و وقتی برق رو کاهش می دهند 4 خروجی به ما می دهند، به تصویر زیر توجه کنید تا درک بهتری از این قضیه داشته باشید و اینکه بدانید سیم نول از کجا به وجود میاد.

تفاوت سیم فاز و نول

توضیخ عکس: وروودی 3 فاز 20 کیلو ولت که همان 20 هزار ولت است ار پست های برق می آید به ترانس در محله ها و ترانس کارش این است که برق را کاهش بدهد و به دست مصرف کننده برساند، خروجی هم که 4 عدد است یعنی 3 فاز و یک نول که هر مصرف کننده ای بسته به نیاز خود میتواند از کنتور های یک فاز یا سه فاز استفاده کند.

سوال؟ پس چرا سیم های تیر برق تو محله ها 5 رشته است؟

از پایین اگر در نظر بگیرید 3 رشته پایینی، 3 فاز است و چهارمین رشته فاز شهر داری است که برای چرغ معابر از آن استفاده می شود و پنجمین رشته نول است.

تفاوت سیم فاز و نول

دیدگاهی در مورد “تفاوت سیم فاز و نول در برق – منشاء سیم نول کجاست؟

  1. حامد عالی باف گفت:

    سلام وقت بخیر با اتصال اشتباه فاز ونول به کنتور چه اتفاقی برای کنتور میوفته

    1. فرید احمدی گفت:

      در موقع قطع کلید کنتور فاز در مدار برقرار است و نول قطع میشود که خطر برق گرفتگی در هنگام قطع کنتور وجود دارد …

  2. حسن گفت:

    مهندس سلام
    ببخشید یه سوال داشتم
    من با کلمپی رو سیم نول گذاشتم امپر نشون میده این نرمال است ؟ مگه نباید صفر نشون بده

    1. سلام نرماله و صفر در صورتی میشه که کلربار ها متعادل باشه

    2. حسن گفت:

      ممنون از شما مهندس جان

  3. عظیم گفت:

    سلام چطور فتوسل چهار سیمه رو به تیرهای برق وصل کرد

    1. سلام متوجه نشدم
      مشکل نصب فتوسل رو تیر برق دارین یا مشکل سیم بندی اون رو تیر برق؟

    2. بابابرقی گفت:

      به ترتیب و با احتیاط

  4. امیر گفت:

    سلام
    وقتتون بخیر
    چند روز پیش بارون اومد و سیم کابل روشنایی توی کوچه از یه نقطه نزدیک به لامپ اتصالی کرد و کابل از اونجا قطع شد و چراغ روشنایی خاموش شد ، حالا سوال من اینه که با توجه به اینکه میدونم که اگه با اداره برق تماس بگیرم اونا حالا حالاها نمیان که درستش کنن و کوچه تاریکه ، اگه خودم بخوام سیم رو دوباره به هم وصل کنم آیا روزا برقی توی سیم وجود داره یا نه ، منظورم اینه که سیم فاز شب فقط شبها برق داره ، و من میتونم بدون خطر سیم جدا شده رو دوباره به هم وصل کنم یا نه ، ارتفاع چراغ خیلی بلند نیست و روی دیوار نصب شده و با یه نردبون راحت میرسم بهش ، فقط میترسم که برق داشته باشه
    میخوام بدونم که فتوسل کجا نصب شده ، آیا روی خود چراغ برق هست یا جای دیگه ، یه قطعه کوچک پلاستیکی به چراغ برق وصل شده ، آیا اون فتوسله یا نه چون من نمیشناسم منظورم اینه که اگه اون قطعه فتوسل باشه پس یعنی سیم قبل از اون برق داره ولی اگه فتوسل اونجا نباشه پس اون سیم برق نداره
    ممنون میشم راهنمایی کنید
    با تشکر فراوان

    1. سلام و درود
      فاز شب همیشه برق داره و اون قطعه پلاستیکی فتوسل هست

    2. Mehdi122222 گفت:

      خیر به هیچ عنوان در روز برقدار نیست اگه برقدار باشه که در روز هم چراغ ها بایستی روشن باشه شبها با استفاده از فتوسل و یا ساعت نجومی فاز روشنایی برقدار میشه…

    3. سیاوش سهامی گفت:

      فتوسل همیشه برق داره چه فاز شب و چه روز اگر غیر این بود اداره برق باید نفر استخدام می کرد برای چراغ معابر

    4. ابوالفضل شمسی گفت:

      دستکش ضد برش عایق هست میتونی استفاده کنی .

    5. علی ابوذرزاده تهمتن گفت:

      اولاً ؛ در روز ، کار با سیمی که به فتوسل وصله ، مثل ِ کارکردن با اسلحه ای است که تیر داخلش هست اما ضامنش کشیده نشده . دوم ؛ اگه برقکار حرفه ای هستید ، با وسایل ِ ایمنی مثل ِ کفش ِ خوب و نارسانا به زمین و دستکش ، امکان داره ، و نباست مشکلی از نظر ِ برق گرفتگی پیش بیاد . ( البته ، از بابت ِ ور نرفتن ِ یکی با فتوسل ، و عدم اتصال ، و تاریک نشدن یهویی ِ هوا که ممکنه با توجه به تنظیمات ِ عملکرد ِ حساسیت ِ به نور و تاریکی ِ فتوسل هر آن متصل ، و سیم برق دار شود ، باید مطمئن باشید ) . باید خیال مان از این قبیل احتمالات ِ ریسک ، راحت باشد .
      دوم ؛ بسته به شرایط ، ممکنه یک محله ، یا کوچه و خیابانی فتوسلش به خود ِ تیر ِ برق نصب شده باشه که در اینصورت ، به راحتی تو معرض ِ دید هست ، و سوم ؛ شاید برق آن کوچه و کوچه و خیابونای آن محله یا چندتا محله ، از یک کنتاکتور ِ قوی انشعاب گرفته باشد که آنهم ، قابل ِ تشخیص است . در هر صورت ، این ور رفتن ها و ریسک کردن ها ، چون ” قطع اتصال ِ مطمئن ” ممکنه که صورت نگرفته باشه ، درهر صورت ، ریسک پذیری است .

    6. 737152892593 گفت:

      سلام یه کفش خوب بپوش و یه دست کش خوب که سیم از دست کش عبور نکنه بعد با یه فاز متر برو ابتدا با فاز متر چک کن ببین برق داره اگه نداشت راحت انجام بده و اگر داشت با احتیاط با دست کش انجام بده

  5. پویا گفت:

    ‌سلام تشکر فراوان
    یه سوال
    اگه دو سیم فاز به وسایل برقی وصل بشه دچار سوختگی‌می شن؟؟
    از کجا باید فهمید برق خونه دو فاز شده؟؟ آیا چشمک زدن مهتابی در حالت خاموش نشانه همینه؟؟
    بهترین ترانز برای محافظت از چرخ گوشتو یخچال چیه ؟؟محافظ های خونگی کوچیک که داخل پریز زده می شن خوبن؟؟
    سوال آخر چرا وصل کردن فازو نول به هم باعث جرقه زدن می شه اما وقتی با واسطه به لامپ وصل می شن این اتفاق نمی افته؟؟

    1. سلام
      بله میسوزه
      وقتی دوفاز بشه در چند ثانیه اول لامپ ها پرنور میشه و بلافاصله میسوزه و سایز وسایل هم همون لحظه میسوزه
      یک محافظ کلی برای برق تون بگیرید مشکل حل میشه
      همه مصرف کننده ها اینطوره به زبان ساده بگم انرژی برق به یه انرژی دیگه تبدیل میشه ‍

    2. بابابرقی گفت:

      آقا پویای گل پیشنهاد میدم برای محافظت از لوازم برقیتون استابلایزر تهیه کنید اگر خیلی از قیمت بالایی برخوردار هستن در مورد مابقی سوالاتتون لطفاً زیاد با برق بازی نکنید و فازونول را بهم نزنید برای جرقه زدن چیزایی دیگه ای هست و اینکار خطر داره براتون ممکنه برق بگیرتتون دیگه ولتونم نکنه !

  6. محمد/مشهد گفت:

    واقعا دمتگرم استاد انشاءالله خدا هرچی میخوای و بهت بده

  7. امین گفت:

    با سلام ممنون از سایت خوبتون. ی سوال ذهنمو درگیر کرده میخواستم بدونم میتونیم از فیوزی ک برای برق ٣ فاز استفاده شده آیا میشه یک خروجی دیگه اضافه تر گرفت و بعنوان برق تکفاز ازش استفاده کرد مثلا از خروجی فاز r با ی نول ب مصرف کننده منتقل کنیم برای برق تکفاز و در صورت اتصالی ایا برای تکفاز عملکرد درست داره.
    ممنون میشم راهنمایی کنین

    1. سلام وقتتون بخیر بله میشه استفاده کرد و در صورت اتصال ای هم عمل خواهد کرد

    2. محمد گفت:

      سلام چرا وقتی کلید برق یا همون لامپ قطع هست اما لامپ ها روشن هستند اما خیلی کم نور

    3. سلام یا برگشت فاز در سیم نول دارین که با زمین کردن سیم نول این مشکل حل می شه و یا کلیدی که برای قطع و وصل استفاده میکنید داخلش یک لامپ کوچک داره که باید اون لامپ از داخل کلید برداشته بشه

    4. ارمین گفت:

      سلام ببخشید در کنترل جریان برق را نول محاسبه میکنه یافقط فازجریان برق رامحاسبه میکنه

    5. سلام و درود
      سوال تون رو دقیق تر بفرمایید ممنون میشم

  8. فرشیدتیموری گفت:

    سلام وقتتون بخیر مهندس جان ببخشید کنتور خانه ما ۳۲ آمپر تک فازه سوال من این است چه کلید مینیاتوری بعد از کنتور یعنی داخل جعبه فیوز استفاده کنیم چه نوع کلاسی و چند آمپر؟
    ودر همین تابلو خانگی اگر بخواهیم محافظ ولتاژ و کلید نشتی جریان استفاده کنیم باید چند آمپر و چه کلاسی باشند؟
    و سوال آخرم اگر بخواهیم این ها را داخل تابلو خانگی نصب کنیم باید به چه ترتیبی باشد؟
    باتشکر از شما

    1. سلام وقتتون بخیر کلید مینیاتوری های اصلی باید از نوع کند کار یا تیپ c باشه و همیشه کلید مینیاتوری بالا دست باید رنج آن بالاتر باشد اگر کنتور شما ۳۲ آمپر هست کلید اصلی زیر کنتور هم باید ۳۲ آمپر تیپ c باشه و کلید مینیاتوری داخل جعبه فیوز ۲۵ آمپر و ۱۰ آمپر هم برای روشنایی انتخاب میشه

  9. محمود هادی پور گفت:

    سلام
    می‌خوام کابلهای ترانسفورماتور ۳۱۵ کاوا رو نصب کنم، ولی هیچ گونه علامتی نداره، چطور میتونم نول رو تشخیص بدم

    1. سلام میتونین با یک ولت متر خروجی رو تک تک با زمین اندازه بگیرید اگه ولتاژ صفر نشون داد اون نول هست

    2. Mehdi122222 گفت:

      معمولا سطح مقطع نول کمتر از سطح مقطع ۳ تای دیگه یا فازه

  10. علی اصغر گفت:

    سلام
    سوال من درباره منشا سیم نول هست؟
    سیم نول به مرکز ستاره ترانس متصل هست، تا اینجا درست.
    در جایی خواندم که بعدش سیم نول به چاه نول که زیر ترانس 20 کیلو هست میره آیا درسته؟
    اگر میشه کامل توضیح بدید نهایت سیم نول به کجا میره؟

    1. سلام وقتتون بخیر بله درست هست سیم نول را به زمین هم متصل می کنیم تا اگر در اثر نا متعادل شدن جریان ترانس، جریانی در سیم نول ایجاد شد، توسط زمین خنثی شود

  11. مهران کسرا گفت:

    یک موتور تک فاز دا رم
    با یک کابل سه رشته سه در چهار
    طول مسیر زیاد است وافت ولتاژ دارم
    آیا میتونم دو رشته فاز وصل کنم و یک رشته نول؟
    این طور ی مشکل حل میشه؟

    1. سلام وقتتون بخیر در مصرف کننده های تک فاز باید سایز سیم فاز و نول یکسان باشند

  12. سوران گفت:

    سلام جناب
    در چه دستگاه هایی باید جای فاز و نول رو رعایت کرد جهت وصل کردن به برق و روشن شدنش ؟؟
    مثلا یه جا خوندم دستگاه هایی که با برق مستقیم کار میکنن اینکار مهمه و باید فاز و نولش مهم باشه ولی دستگاه های برق غیر مستقیم مهم نیس رعایت این نکته . ایا درسته ؟؟

    1. سلام
      دستگاه هایی که با برق ac کار میکنند مشکلی نداره و موردی که فرمودید اگر وصل باتری بشه یعنی برق dc باشه باید جای مثبت و منفی دقت بشه

  13. tums گفت:

    سلام آقای مهندس
    ببخشید یه سوال ذهن من رو درگیر کرده است گفته میشه عامل برقگرفتگی عبور جریان الکتریکی است و علت حرکت این جریان اختلاف پتانسیل دو نقطه.
    حال برای اینکه مدار رو کامل کنند از سیم نول استفاده میشه که داخل اون هم جریان الکتریکی به علت اختلاف ولتاژ جاری میشه. حالا چرا با وجود جریان الکتریکی در سیم نول با زدن دست به اون دچار برقگرفتگی نمی شویم؟

    1. سلام به دلیل اینکه سیم نول از مرکز ستاره ترانس گرفته شده و مرکز ستاره ترانس هم یک نقطه خنثی صفر است و همچنین میشه از زمین به عنوان نول استفاده کرد که باز یک نقطه خنثی است و این باعث میشه که سیم نول ما بی برق باشه و همچنین بحث برگشت فاز گهگاهی در سیم نول رخ میده که با زمین کردن سیم نول این اشکال برطرف میشه

    2. tums گفت:

      ممنون و متشکرم
      اگه یک مدار کامل باشه مثلا یک لامپ روشن باشه و سیم نول زخمی شده باشه با توجه به عبور جریان از سیم نول، در صورت تماس با سیم نول در این حالت آیا دچار برقگرفتگی می شویم یا خیر؟

    3. سلام در حالت عادی خیر
      مگر این که برگشت فاز تو سیم نول باشه که اونم با زمین کردن نول حل میشه

    4. سجاد تامرادی گفت:

      سلام. شما باید ابتدا به این نکته دقت کنید که برقدار بودن یعنی داشتن اختلاف پتانسیل نسبت به زمین در صورتیکه اشتباه اینجاست که شما عبور جریان را به منظور برقدار بودن میدونید. دوست عزیز سیم نول اختلاف پتانسیلش نسبت به زمین صفر است مگر در مواقعی که مشکلی وجود داشته باشد. خیر وقتی به سیم نول لامپی که روشن است دست بزنید دچار برق گرفتگی نمی‌شوید. اگر سیستم نول شما با زمین دارای اختلاف پتانسیل باشد مثل شل بودن محل اتصال در تابلو کنتور ممکنست دچار برقگرفتگی شوید.

    5. مهدی گفت:

      سلام
      مگر با دست زدن ویا داخل کردن میخ آهنی در پریز و دست زدن به سیم فاز نباید دوچار برق گرفتگی بشیم ؟
      ولی من این کار را کردم ولی من رو برق نگرفت
      آیا علتش اینه که روی فرش بودم

    6. سلام و درود بله دقیقاً علتش اینه که پاتون روی فرش بوده اگر پاتون به زمین متصل بود دچار برق گرفتگی می شدید به صورت کلی فاز به تنهایی برق گرفتگی ایجاد نمیکنه باید بدن ما به نول یا زمین هم متصل بشه تا برق گرفتگی اتفاق بیفته

  14. سید راضی فوزی موسوی گفت:

    سلام ، لطفا یک یا چند تصویر دقیق از بالای ترانس نشان دهید که متوجه شویم سیم های فاز و سیم نول کدامند رحمت و رضوان الله بر اموات شما

    1. سلام در خروجی ترانس چهار سیم بیرون میاد و اون که نول هست روی ترانس مشخصه و علامت زده شده

  15. کاربر مهمان گفت:

    سلام مقاله خیلی عالی بود خسته نباشد

    1. یزدان گفت:

      مطالبتون عالیه

  16. هادی فاضلی گفت:

    با سلام مدیریت محترم : سایت کالنجی توضیحات در مورد نول کافی نبود یا من متوجه نشدم .
    کلا از برق 3 فاز اگاهی دارم . مانند فاز 1 r – فاز 2 s- فاز 3 t
    اما در مورد نول لطفا بیشتر توضیح بدین که از کجا تأمین میشه .

    1. سلام مقاله رو کامل مطالعه کنید
      سعی کردیم به زبان ساده توضیح بدیم

  17. کاربر مهمان گفت:

    خیلی عالی بود استاد

    1. هراتی گفت:

      سلام یک جا برق کشی کردم ،فقط یک سیم رو به کنتور میزدم خانه برق دار می شد .احتمالا سیم فاز بود .چه جور میشه بدون وصل کردن سیم دیگه به کنتور برق وصل بشه .ممنون

    2. سلام و درود
      سیم نول که بعد کنتور هست به زمین متصل شده و نول از زمین گرفته شده

    3. Mehdi122222 گفت:

      معمولا سمت راست اولین بوشینگ فشار ضعیف که با رنگ آبی مشخص شده نول می باشد

  18. وحید گفت:

    سلام یه لامپ کم مصرف داریم که کلیدش تک پل می باشد و برای اینکه لامپ روشن بشه باید چندین بار کلید را قط و وصل کنیم برام خیلی عجیبه ممنون میشم راهنمایی کنید

    1. سلام مشکل از خود کلید هست

    2. محسن گفت:

      دوست عزیز عجیب نیست صدرصد کلیدت خرابه پلاتینیش شاید با اسپره خشک مشکلش حل بشه.بهتراینه که عوضش کنی

    3. منصور صادقی گفت:

      خیر مشکل از کلید نیست اگر توجه کنید فرمودند لامپ کم مصرف که احتمال ۹۹ درصد فلورسنت است و دلیل اینکه چندبار کلید را خاموش و روشن میکنند تا لامپ روشن بشه خرابی خازن بالاست یا توی انواع قدیمی همون استارت هست که باید اون خازن تعویض بشه.

  19. کاربر مهمان گفت:

    سلام خسته نباشید یه سوال داشتم خیلی ذهن ام درگیر کرده جهت کنجکاوی آیا نول برق مصرف می کنه یا فقط فاز برق مصرف می کنه تشکر

    1. سلام فاز و نول به خودی خود برق مصرف نمی کنند و وسایل برقی است که برق مصرف میکند

  20. rider گفت:

    سلام مهندس
    من یه کابل از کنتور گرفتم واسه اسپیلت ولی گرم میشه میخاستم ببینم میشه از هر دو رشته رو به هم وصل کرد و به عنوان فاز استفاده بشه و نول رو از زمین یا نول خود ساختمان گرفت؟و اگه قرار باشه از نول ساختمان استفاده بشه آیا مشکلی پیش نمیاد سیم ها کم نمیارن؟ممنون میشم زود پاسخ بدین

    1. سلام ممکنه نول ساختمان تون ضعیف باشه پیشنهاد میکنم یه کابل دیگه بذارین که سایزش بزرگتر باشه یا همین کابل رو استفاده کنین و دو رشته رو فاز کنند و یه رشته نول مجزا براش بیارین

    2. rider گفت:

      ممنون از راهنماییتون
      سیم قبلی رو چون از دیوار رد کردیم سخت بود عوض کنیم پس هر دو نخش رو فاز کردیم
      آیا نول رو میشه کابل ضعیفتر کشید یا حتماً باید سایز فاز باشه مثلا نصف مقاوت فاز باشه چطوره؟تشکر ویژه

    3. سلام پیشنهاد می کنم که هم سایز سیم فاز تون سیم نول را انتخاب کنین

    4. خالق گفت:

      استاد میشه فقط فاز را از کنتور بیاریم توی ساختمان و نول را به زمین وصل کنیم و وسایل برقی را روشن کنیم ؟؟

    5. سلام برای مصارف سبک میشه ولی مصرف سنگین جواب نمیده

خوشحال می شویم نظر یا سوال تان را با ما در میان بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *