معرفی انواع تابلو برق صنعتی (LV) و بررسی کاربرد هر کدام

در این آموزش به معرفی انواع تابلو برق های فشار ضعیف خواهیم پرداخت و سعی داریم به زبان ساده شما را با انواع تابلو برق صنعتی آشنا کنیم و جزئیات مهمی که کمتر کسی به شما میگوید را با شما در میان بگذاریم، پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید. 🙂

در آموزش های گذشته راجع به ابعاد استاندارد تابلو برق یک آموزش خدمت تان ارائه کردیم به همین خاطر در این مقاله نسبت به ابعاد تابلو نیاز به توضیح مجدد نیست

دسته بندی انواع تابلو برق

تابلوهاي LV یا فشار ضعیف از نظر نوع استفاده به دسته هاي زير تقسيم بندي مي شوند:

1- تابلوهاي اصلي  Main

2- تابلوهاي زيردستي يا SUB

3- تابلوهاي DB شامل روشنايي و دفاتر که معمولاً ديواری مي باشند.

4- تابلوهاي كنترلی يا واسطه اي مثل MARSHALING – تابلوهاي PLC يا DCS

5- تابلوهاي خازني

6- تابلوهاي Motor Control Center) MCC)

7_ تابلو های کشویی

تابلو برق اصلي يا Main 

تابلو اصلی در کنار تابلو کشویی

اكثراً بعد از ترانس قرار مي گيرند و تغذيه اصلي كل سيستم از آنها مي باشد كه بصورت يك ورودي يا دو ورودي بصورت موازي يا دو ورودي و کوپلينگ طراحی می گردند كه يكي از وروديها مي تواند از ترانس يا ژنراتور می باشد. در اين تابلوها معمولاٌ مدارات کنترلی و حفاظتي زيادي قرار مي گيرد تا احتمال خطا را به حداقل برساند. اكثر فيدرهای اين تابلو از نوع کليد هوايی می باشد.

تابلو برق زيردستي يا SUB MAIN

تابلوهاي زيردستي از فيدرهاي تابلوهاي اصلي تغذيه شده و کار توزيع انرژي را به قسمت هاي مختلف انجام مي دهند.

در اين تابلوها وروديها و خروجيها معمولاٌ با استفاده ازكليدهاي كمپكت مي باشد و حفاظت فيدرها توسط مکانيزمهای داخلی كليد تأمين ميگردد. همچنين اينگونه تابلوها احتياج به LOGIC يا مدار فرمان خاصي ندارند.

تابلو برق DB 

اكثراً اين تابلوها جهت دفاتر اداري استفاده شده و معمولاٌ بصورت ديواری ساخته می شوند تا حداقل فضای ممکن را اشغال نمايند. ورودی و خروجی در اين تابلوها اکثراٌ با کلید مینیاتوری یا MCB می باشد.

تابلو برق کنترلی مانند PLC

جهت ارتباط و کنترل تابلوهای اصلی و MCC  و در مواردی SUBMAIN استفاده می شود و بسته به نوع سيستم می تواند از کنترل تمام اتوماتيک تا نيمه اتوماتيک و دستی طراحی شود.

در سيستمهايي که از حساسيت بالايی برخوردار می باشد و خط توليد بصورت پيوسته بوده مانند کارخانجات فولادسازی، شيشه سازی و… که سيستم بايد دائم تحت کنترل باشد، اکثراٌ از اين نوع تابلو استفاده می گردد تا با نظارت پيوسته برکل سيستم امکان وجود خطا را به حداقل برساند. همچنين از ديگر مزايای اين سيستم کم کردن حجم قطعات الکتريکی و مکانيکی مدارات و آسان نمودن  عیب یابی ، تعمير و نگهداری و رديابی ايراد بوجود آمده در سيستم می باشد.

تابلو برق بانک خازنی

همواره در صنايع از موتورهای القايی و بارهای سلفی استفاده می شود که اين بارها بعلت اختلاف زاويه ولتاژ و جريان نمی توانند حداکثر توان اکتيو را مصرف نمايند و مقداری توان تلف شده در سيستم بوجود می آيد. يکی از روشهای حل اين مشکل استفاده از خازن يا تابلوهای خازنی می باشد که باعث اصلاح ضريب قدرت و حذف اثر سلفی موتورها و سيستمهای القايی می گردد. اين تابلوها در اکثر موارد جزئی از تابلوهای اصلی می باشند و با استفاده از رله های ميکروپروسسوری هوشمند که با نمونه جريان و ولتاژ تابلوهای اصلی عمل می کند، ضريب قدرت را اصلاح می کند

تابلو برق MCC 

اين تابلوها ( Motor Control Center) در تمام صنايع، شرکتها و در برخی دفاتر وجود دارند.

معمولاٌ از تابلوهای اصلی تغذيه شده و بسته به نوع کنترل و حساسيت مورد استفاده اين تابلو، دارای کنترلها و حفاظتهای مختلفی می باشد.

در برخی از موارد مجهز به سيستم فرمان از راه دور از Local Control Box يا PLC  می باشند و بسته به نياز می توانند به طرق مختلف با استفاده از استارترهای مختلف مثل DOL, STAR-DELTA يا با استفاده از VFD يا سافت استارتر عمل نمايد.

تابلو برق کشويی

بدليل اهميت اين تابلو لازم است توضيح مختصری در رابطه با موارد استفاده از آن داده شود.

امروزه در اکثر صنايع بدليل هزينه های بالای مربوط فضای اختصاص يافته برای اجرای پروژه، سعی شده تا از فضای مذکور حداکثر استفاده بشود که اين يکی از دلائل استفاده از تابلوهای کشويی می باشد.

از مزايای آن اين است که تعداد فيدرهای زياد با مدارات کنترلی حجيم را می توان در يک سلول قرار داد.  همچنين در موقع تعمير و نگهداری به آسانی می توان فيدر مورد نظر را از سلول خارج نمود و فيدر رزرو ياSPARE  آن را داخل سلول قرار داده و امکان تعميرات سريع در حداقل زمان قطعی فيدر را فراهم ساخت.

پارامترهای مورد نياز در بخش طراحی تابلوهای الکتريکی

• جريان مصرفي تابلو با حدود %20 اضافه جريان باشد
• جریان لحظه ای مصرف کننده ها موتوری یک ملاک مهم در انتخاب تجهیزات است
• قدرت تحمل اتصال كوتاه يا پايداري تابلو در برابر جريان اتصال كوتاه.

(تمامي كليدهاي اصلي تابلو بر اساس اين جريان ها تعيين مي گردند و این پارامتر ها بايد توسط طراح سيستم با توجه به مشخصات ترانس يا منبع بالادست تعيين گردد.)

• درجه حرارت طراحي تابلو

اين پارامتر بر اساس استاندارد و طراحي سازنده تابلو در انتخاب باسبارهاي اصلي و انشعابي و همچنين در نظر گرفتن كليدها مؤثر مي باشد.

• حفاظت تابلو در برابر ورود اجسام IP (مقاله مرتبط با IP را مطالعه کنید)
• نحوه دسترسي به كليدهاي اصلي و خروجي.

اين پارامتر با توجه به مشخصات فني و نيازهاي بهره بردار تعيين مي گردد ولي معمولاٌ از رنج آمپري بالاتر از 4000A ، شمش ها بصورت ورودي از بالا در نظر گرفته مي شود

• دسترسي به تابلو

اين پارامتر نيز با توجه به مشخصات فني ، نحوه آرايش پست و فضاي در نظر گرفته شده، مشخص مي گردد و به دو نوع دسترسي از جلو و دسترسي از پشت، تقسيم مي گردد. عمده تفاوت هاي تابلوهاي دسترسي از پشت و جلو در عرض و عمق تابلو و نحوه دسترسي به محفظه ترمينال مي باشد.

• حفاظت هاي در نظر گرفته شده براي تابلو

از ديگر پارامترهاي مهم در طراحي تابلو، مبحث حفاظت مي باشد و همانطور كه ذكر شد بسته به حساسيت سيستم و درجه اهميت تابلو مورد نظر، اين حفاظت در نظر گرفته مي شود.

ابعاد و اجناس الكتريكي در نظر گرفته شده براي تابلو، بستگي به حفاظت هاي مورد نياز تابلو دارد.

انواع حفاظت هاي الكتريكي در تابلو برق

حفاظت تابلوهاي اصلي

در تابلوهاي اصلي چون اكثراً از ترانس تغذيه مي گردد از حفاظت هاي مورد نياز، حفاظت بين ثانويه ترانس تا ورودي تابلو مي باشد و بعد از آن حفاظت اضافه جريان و اتصال كوتاه جهت فيدرهاي خروجي و باسبار مي توان نام برد.

در بعضي موارد بستگي به LOGIC مورد نظر از رله UNDER VOLTAGE نيز جهت قطع كليد ورودي در هنگام بي برقي و همچنين در هنگام كاهش ولتاژ سيستم، استفاده مي گردد.

حفاظت تابلوهاي MCC 

در اين تابلو با توجه به اينكه اكثر فيدرها موتوري مي باشد و براي فيدرهاي موتوري مهم ترين عامل حفاظتي، حفاظت در برابر اضافه جريان است اكثراً رله OVER LOAD بهمراه رله اتصال كوتاه استفاده مي شود. در برخي موارد نيز براي حفاظت در برابر نشتي جريان زمين از رله ارت فالت استفاده مي گردد.

حفاظت تابلوهاي SUB MAIN 

در اكثر اوقات به علت وجود كليدهاي كمپكت جهت فيدرهاي ورودي و خروجي از حفاظت هاي OVER LOAD و SHORT CIRCUIT كه جزيي از كليدهاي كمپكت مي باشد استفاده مي گردد.

در سيستم هايي كه نياز به ارتباط رله هاي حفاظتي به يكديگر و همچنين به تابلو PLC مي باشد، بايد از رله هاي حفاظتي خاص كه اكثراً EXTERNAL مي باشند استفاده نمود. اين رله ها علاوه بر تأمين حفاظت هاي مورد نياز امكان ارسال اطلاعات مربوط به فيدر، به سيستم هاي كنترلي، همچنين امكان دريافت فرمان هاي قطع و وصل از آنها را نيز دارد.

جهت یادگیری مبحث برق صنعتی، بسته جامع برق صنعتی را به شما پیشنهاد میکنیم.