آموزش برق ساختمان, آموزش برق صنعتی, مقالات برق, ویدیو های آموزش برق

طریقه نصب خازن موتور تکفاز چهار سیم + هواکش تک فاز سه سیم

نصب خازن موتور تک فاز

نصب خازن موتور تکفاز موضوع این مقاله در کالنجی است که در موتور های مختلف تک فاز  مانند دنیام آب، پنکه، موتور های بالا بر و… بسیار پرکاربرد است و از طرفی موتور های تک فاز مرسوم که مورد استفاده است از روش های مختلفی خازن گذاری می شود که گاهاً باعث سردرگمی در نحوه نصب خازن موتور تکفاز می شود که در این آموزش میخواهیم با هم نحوه قرار گیری خازن در موتور های تک فاز را در حالت های مختلف یاد بگیریم.

در آموزش های گذشته نحوه تغییر دور موتور تک فاز را یاد گرفتیم و در این آموزش نصب خازن در موتور های تک فاز را مورد بررسی قرار می دهیم.

نصب خازن موتور تکفاز

قبل از این که خازن گذاری در موتور های تک فاز را یاد بگیریم نیاز است که حداقل انواع موتورهای تک فاز و انواع روش های سیم بندی خازن در موتور تک فاز را یاد بگیریم.

انواع موتور های تک فاز

  • موتور یونیورسال
  • موتور با قطب چاکدار
  • موتور های با فاز شکسته
  • موتور های سه فاز تبدیل شده به تک فاز
  • موتور های با خازن راه انداز
  • موتور های با خازن دایم کار
  • موتور های دو خازنه

موضوع بحث ما سه مورد آخر است که در سربندی آن خازن هم مورد استفاده قرار میگیرد، پس جهت یادگیری نحوه سیم بندی خازن در موتور های تک فاز ویدیوی زیر را مشاهده کنید.

موتورهای القايی با خازن راه انداز

تصویر پایین سیم بندی سيم پيچ اصلی و راه انداز را به کمک يک خازن سری شده با سيم پيچ راه انداز نشان میدهد. با محاسبه مقدار مناسب ظرفيت خازن می توان اختلاف زاويه بين دو جريان را در زمان راه اندازی به ۹۰درجه رساند.

نقشه سیم بندی خازن راه انداز موتور تکفاز

در نتيجه گشتاور راه اندازی چنين موتوری بسيار خوب میباشد. زيرا بيشترين مقدار گشتاور در موتور القايی تکفاز با ايجاد اين زاويه به دست می آيد. بعد از راه اندازی موتور، عبورجريان زياد از خازن باعث سوختن آن میشود به همين خاطر بايد خازن را توسط کليد گريز از مرکز از مدار خارج کرد. با توجه به اينکه از خازن راه انداز جريان زيادی عبور میکند، بايد ظرفيت آن نيز زياد باشد. از طرفی چون اين خازن مدت کوتاهی در مدار است بنابراين میتوان از خازنهای الکتروليتی استفاده کرد، زيرا با در نظر گرفتن ظرفيت خازنهای الکتروليتی، حجم آنها کوچک و قيمتشان ارزان است.

موتورهای القايی با خازن راه انداز مشخصه راه اندازی خوبی داشته و به طور کلی در وسايلی همچون کمپرسورها، دستگاههای چند کاره نجاری و … کاربرد دارند.

موتور القايی با خازن دائم کار

اگر خازن سری شده با سيم پيچ راه انداز طوری محاسبه گردد تا در موقع راه اندازی اختلاف فاز اندک ولی در زمان کار، اختلاف فاز تقريباً ۹۰درجه شود، میتوان خازن را در مدار نگه داشت. در اين صورت مقدار ظرفيت خازن دائم کار نسبت به خازن راه انداز کمتر است و در زمان راه اندازی جريان کمتری از آن عبور میکند. از طرفی چون خازن دائم کار مدت زمان بيشتری بايد در مدار بماند بنابراين خازن الکتروليت برای آن مناسب نيست. لذا خازن اين موتورها از نوع روغنی انتخاب میشود که قيمت آنها گرانتر از خازنهای الکتروليت است. راندمان، ضريب قدرت و گشتاور کار اين موتورها در حالت کار بسيار خوب است.

نقشه سیم بندی خازن دائم کار موتور تکفاز

به دليل اينکه سيم پيچ راه انداز از مدار خارج نمی شود در نتيجه سيم پيچ اصلی و راه انداز را در اين موتورها مانند هم در نظر میگيرند و هر کدام نصف شيارهای استاتور را اشغال میکنند.
از خصوصيات خوب اين موتورها سر و صدای کم در زمان کار میباشد ضمن آنکه با تغيير ولتاژ سرعت شان قابل کنترل است. به همين خاطر در وسايلی همچون پنکه، ماشين لباسشويی خانگی و هر جايی که تغيير بار در نقطه کار نداشته باشيم، مناسب است.

موتورهای القايی دو خازنی (خازن راه انداز و دائم کار)

اگر در موتور القايی از هر دو خازن دائم کار و راه انداز مانند تصویر زیر هم زمان استفاده شود، موتور را دو خازنی میگويند.
همانطور که در بخشهای پيشين به آن اشاره شد خازن راه انداز از نوع الکتروليتی و با ظرفيت زياد میباشد در حالی که خازن دائم کار از نوع روغنی و دارای ظرفيت کم است.

نقشه سیم بندی موتور تک فاز دو خازنه

در ابتدای راه اندازی موتور، هر دو خازن با هم موازی بوده و با سيم پيچ راه انداز به طور سری در مدار قرار میگيرند ولی پس از رسيدن دور موتور به ۷۵درصد دور نامی به وسيله کليد گريز از مرکز، خازن راه انداز از مدار خارج می شود و تنها خازن روغنی در مدار باقی میماند. به دليل وجود اين دو خازن، اين نوع موتورها هم دارای مشخصه گشتاور راه اندازی خوب میباشند و هم در زمان کار آرام و بی صدا کار میکنند. در اين موتورها سيم پيچ اصلی و راه انداز شبيه يکديگر در نظر گرفته میشود. اين موتورها غالباً  جزء موتورهای صنعتی محسوب می شوند و در وسايلی مانند ماشين لباسشويی صنعتی، يخچال های صنعتی، موتورهای بالابر و … کاربرد دارند.

طریقه نصب خازن در هواکش تک فاز سه سیم

در ویدیوی زیر نحوه سیم بندی خازن در هواکش تک فاز را خدمت تان توضیح دادیم.

این حالت سیم بندی برای پمپ های خانگی که اغلب از نوع سه سیم است هم صدق می کند.

پیدا کردن سر سیم مشترک در هواکش تکفاز

بین این سه رشته سیم که از موتور خازن شده، دو به دو مقاومت سیم را اندازه گیری می‌کنیم؛ جفت سیمی که مقاومتش بیشتر بود سرهای سیم پیچ اصلی و کمکی است و یک رشته سیم باقی مانده سیم مشترک است.

نحوه پیدا کردنش را در تصویر زیر مشاهده میکنیدک

سربندی خازن در هواکش تکفاز

نقشه سیم بندی خازن در هواکش تکفاز

در تصویر زیر نحوه سیم بندی خازن را مشاهده می کنید. پس از پیدا کردن سیم مشترک مانند تصویر زیر سیم بندی کنید:

نقشه سیم بندی خازن در هواکش تکفاز

دیدگاهی در مورد “طریقه نصب خازن موتور تکفاز چهار سیم + هواکش تک فاز سه سیم

  1. طیب گفت:

    سلام و خسته نباشید و درود به شما آقای غفاری بابت سایتتون که من واقعا راهنماییم کرد اما یه سوال داشتم همه از همه نوع سوال پرسیدن ولی خواستم ببینم میشه دستگاه گنج یاب درست کنیم لطفاً راهنمایی فرمایید آدرس ایمیل را هم می توانید عمومی بکنید شاید کسی کمکم کرد.سپاسگزارم

  2. محمد گفت:

    سلام وقت بخیر
    جناب آقای غفاری
    لطفا نقشه سیم بندی فن کولر پنجره‌ای ۳ دور
    ونحوه تشخیص سیمای خازن

    1. جواد نقدی گفت:

      سلام خداقوت ببخشید مهندس پمپ آب ساختمونمون وقتی خاموش میشه ولتاژ دشارژ خازن رو برمیگردونه تو سیم کشی ساختمون برای جلوگیری از تخلیه خازن به سیم کشی چیکار باید کنم؟

    2. سلام می تونید از دیود ای سی سر راه برق پمپ آب تون استفاده کنید

  3. مهدی گفت:

    سلام مهندس عزیز
    وقتتون به خیر و سلامتی
    من یک سوال ذهنم رو درگیر کرده. بنده یک موتور تک فاز جایی دیدم و خواستم به مدار کنتاکتوری چپگرد و راستگرد کنم. همانطور که مستحضرید برای چپگرد راستگرد موتور تک فاز نوع خازن مهم است که آیا از نوع موقت است یا دائم. چون قاعدتا برای چپگرد راستگرد سریع می بایست حتما نوع خازن دائم باشد و اگر موقت است، بایستی دور موتور کم شود تا کلید گریز از مرکز مجدد وصل شود..
    و سوال بنده:
    من روی موتور فقط یک خازن می بینم و توی تختخ کلم هم خازن دیگری نمی بینم. خازن بیرونی تقریبا به اندازه خازن روغنی است اما بدنه خازن الومینیومی است و متاسفانه بدنه اون رنگ شده و نمیشه مشخصات بدنه خازن رو خوند. اما روی پلاک موتور نوشته شده Cb=30 میکروفاراد و ولتاژ 380 ولت.

    میخوام بدونم الان این خازن الکترولیتی است و موقت یا دائم و روغنی؟
    ممنون میشم پاسخ بدید.

    1. سلام نقشه داخل این مقاله رو بررسی کنید
      ببینید سیم بندی خازن تون شبیه کدوم مدلی هست که در نقشه گفتیم

    2. شاهرخ حسنپور گفت:

      جناب غفاری سلام و خسته نباشید ..
      موتور خشک کن لباسشویی (دوقلو) خارج از ماشین میچرخد اما داخل ماشین و نصب سبد لباسها نمیچرخد خازن هم سالم است ، علت چیست ؟
      با سپاس فراوان

    3. سلام وقتتون بخیر علت از قسمت مکانیکی ماشین لباسشویی هست که باید بررسی بیشتری انجام بشه

    4. فرهاد هستم گفت:

      سلام دوست عزیز خازن مورد نظر شما از نوع روغنی دایم است، قابل ذکر است که در این موتور کلید گریز از مرکز یا رله‌مغناطیسی مشاهده نمیکنید ‌‌ در غیر این صورت بنده اشتباه میکنم .

  4. رضا ثابتی گفت:

    با سپاس،و آرزوی توفیق برای شما،جناب مهندس غفاری
    قلبا از زحمات و لطف شما تشکر ویژه دارم،
    صحت و سلامت شما،آرزوی قلبی ماست

    1. سلام و درورد سپاس از محبت شما
      همچنین

  5. محمدرضا گفت:

    سلام
    من يه هواكش تك فاز چهار سيمه دارم كه يكي از سيم ها ارت هستش-يكي از سيم ها رنگش قرمز هستش و دو تاي ديگه سياه نحوه نصب خازن رو اگه ميشه برام توضيح بدين و اگه اين هواكش دمنده و مكنده هست من فقط ميخوام به عنوان دمنده ازش استفاده كنم ممنون

  6. کاربر مهمان گفت:

    سلام چه عجب از هرمزگان حرکتی دیدیم

  7. کاربر مهمان گفت:

    من از اینا سر در نمیارم…کسی میتونه ساده تر توضیح بده ممنون میشم…مثلا خازن سه تا سیم داره یکیش نول میزاریم مستقیم میره رو دینام اون دوتا چی؟

  8. هدایت گفت:

    سلام.بنده یک الکتروموتور تک فاز ۳ اسب۱۴۰۰ دور دو خازنه دارم
    پلاک ان پاک شده و اطلاعات خازنهای ان در دسترس نیست.دو خازن ۲۸۰ میکرو فارادی روی ان نصب است.از کجا بفهمم خازنها درست تعبیه شده اند؟ اخه دست دوم خریدم.

    1. محاسبات خازن برای موتور های تکفاز کمی پیچیده است و فرمولهای زیادی دارد که توسط شرکت‌های سازنده با توجه به نوع سیم پیچی و تعداد دور سیم پیچ که انجام می‌دهند محاسبه می‌شود

  9. مهدی گفت:

    آقا سلام خیلی خیلی ممنونم از راهنمایی تون دمت گرم پاینده باشب

    1. متشکرم دوست عزیز نظر لطف شماست

  10. امیر گفت:

    سلام مهندس جان بابت فایلهای آموزشی تشکر فراوان

    1. سلام و درود متشکرم از لطف و محبت شما

    2. مهدی شهبازی گفت:

      خیلی ممنون از راهنماییتون کلیپ های آموزشیتون عالیه

  11. کاربر مهمان گفت:

    با عرض ادب من یه موتوردوخازنه تکفازدارم چطور چپ گرد راستگرد ش کنم ممنون میشم اگه نقشه سیم بندی روی تخته کلم و کلید بالا پائین رو برام بگید

    1. دربسته چپگرد راستگرد تکفاز که در سایت موجود هست به صورت کاملی مسئله را آموزش داده ایم

  12. مانی گفت:

    کمال تشکر از راهنمائی های بی منتتان.

  13. حسن گفت:

    سلام وقتتون بخیر میخواستم نحوه اتصال خازن به موتور های dc بدونم.موتور من 775 هستش
    ممنون

    1. سلام پیشنهاد میکنم بسته حامع الکتروموتور های دی سی رو در سایت بررسی بفرمایید

  14. کاربر مهمان گفت:

    عرض ادب
    یک موتور کلاچ مکانیکی مال چرخ خیاطی دارم سوکت نداره و ۴سیم ازش بیرون امده .قرمز با زرد و سیاه با سفید.سر سیم قرمز خازن بسته شده. چطوری میتونم سیمهای ذکر شده رو به برق ۲۲۰ولت وصل کنم.؟مارک موتورzoje

    1. هومن ج گفت:

      میزان ظرفیت خازن بر چ اساسی انتخاب میشود

    2. سلام فرمول های نسبتاً پیچیده ای دارد که خود شرکت های سازنده با توجه به نوع سیم پیچ تعداد دور سیم پیچ و راندمان الکتروموتور خازن مناسب را انتخاب می کنند و اگر خازن ما بسوزد باید عیناً خازن همان مقدار را جای گذاری کنیم

  15. عطری گفت:

    سلام استاد، موتور بالابر فقط در جهت پایین کار می کند و در جهت بالا وقتی کلید رو میزنیم کلا فیوز میپره؟ علت چیست به نظر شما؟

    1. سلام
      ظاهرا در کلید اتصال رخ داده که باید کامل سیم و کلید و موتور چک بشه

  16. یوسفی گفت:

    سلام
    موتور های تکفاز با توان ۳ اسب،عموما با خازنهای الکترولیتی راه اندازی میشن؟
    آیا امکان داره هر دو سیم پیچ بعد از راه اندازی در مدار بمونن ولی خازنها با کلید گریز از مرکز خارج بشن؟

    1. سلام بستگی داره موتور از نوع دو خازنه هست یا یک خازنه
      سیم پیچ ها کلا در مدار میمونن و فقط خازن توسط کلید از مدار خارج میشه

  17. رضا ثابتی گفت:

    با سلام خدمت جناب غفاری،
    الکتروموتور داریم،(تکفاز) چطور میتوانیم خازن مناسب برایش محاسبه کنیم ،هیچگونه مشخصاتی ندارد،

    1. سلام برای خازن گذاری نیازه که حتما مشخصات موتور در دسترس باشه

  18. مرادی گفت:

    سلام . تشکر می کنم از آموزش عالی و مباحث کاربردی .
    من به یک مشکل برخوردم اگه ایده یا راهکار داشتید ممنون می شوم بامن هم درمیان بگذارید .
    یک پمپ تک فاز میله ای و یک خازن راه انداز داریم برای روشن کردن آن از کلید تایمر استفاده می کنیم
    و به این شکل : تایمر کنتاکتور رو فعال می کنه و کنتاکتور هم پمپ آب رو
    حالا سوال 1- حدودا هر یک تا دو سال یا سیم ارتباطی و یا لاین های کنتاکتور می سوزد . در صورتی که از کابل و سیم قوی و کنتاکتور خارجی هم استفاده می کنیم.؟
    سوال 2 – کنتاکتور جدید هیوندای خریدم 35 آمپر بعضی مواقع کنتاکتور شروع به قطع و وصل شدن مکرر می کند و خیلی سریع (رگباری ) ولی کنتاکتور قبل ( اشنایدر ) این طور نبود .؟
    در منطقه ما احتمال افت ولتاژ هست چون بعضی مواقع لامپ ها کم نور می شود .
    باز هم تشکر از شما دوستان

    1. سلام کنتاکتور هیوندای جدیدا بیکیفیت شده و این اتفاقات براش مشاهده شده که پیشنهاد میکنم کنتاکتور های زیمنس بذارین
      مورد سوختن سیم هم یا جریان تون زیاده یا اتصالات تون سست هست

    2. رحیم ملامحمدب گفت:

      روی کنتاکتهای کنتاکتورتون گرد و خاک میشینه هرهفته یاهرماه کنتاکتورها و تابلو برقتون رو بادگیری کنید.کنتاکتهای کنتاکتور راپس از بادگیری با اسپری ناهید کنتاکت شور contact cleaner شست وشو دهید پس از خشک شدن کنتاکتها الکتروموتور را استارت کنید

  19. mohammaddvm گفت:

    بهترین سایت آموزش برق
    بسیار تشکر

    1. متشکرم
      نظر لطف شماست

  20. محسن زیرک گفت:

    بسیار عالی ، مهندس محبت کنید در خصوص سربندی و راه اندازی این نوع الکتروموتور ها از روی تخته کلم اونها هم توضیحاتی بدید .
    بسیار متشکرم .

    1. غفاری گفت:

      سلام در لینک زیر آموزش دادیم
      http://kalengi.ir/onephase/

    2. داود گفت:

      مطالبتون مفید بود و لازم به تشکر
      چیزی که برام سواله نقش خازنه اینجا
      تو خیلی جاها خازن بعنوان فیلتر صافی و گرفتن نویز و تنش در جریان استفاده میشه
      تو مبدلها در ترکیب با سلف و دیود کاهش دهنده ولتازه یا افزایش دهنده هم میتونه باشه
      تو مدارها کارایی های مختلف داره
      اما نقشش تو موتور های الکتریکی چیه ؟

    3. سلام و درود برای ایجاد اختلاف زاویه و راه اندازی الکتروموتور استفاده میشه

خوشحال می شویم نظر یا سوال تان را با ما در میان بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *